Kijken naar de horizon!

Na negen mooie jaren verwissel ik per 1 april mijn baan als directeur van Kasteel Duivenvoorde voor de functie van hoofd collecties Dordrechts Museum. Een nieuwe uitdaging in Hollands oudste stad. Ik laat Duivenvoorde met een gerust hart achter en kijk uit naar hetgeen Dordrecht en ik elkaar gaan brengen. Zo’n overgang is ook altijd een goed moment om te ervaren hoe bevrijdend het voelt om iets los te laten, tijdelijk in between te zweven en vervolgens een nieuw avontuur aan te gaan. Kijken naar de horizon! Kunstenaars spelen al eeuwenlang in hun voorstellingen met dit schilderachtige element van de compositie en verleiden ons naar den einder te kijken. En wat levert ons dat als beschouwer veel op! Kijk naar die indrukwekkende wolkenluchten of de eindeloosheid van het achterland. Mijmer over dat weggetje in de heuvels of het scheepje aan de horizon? Waar gaat het heen? Zo zouden we vaker ook over ons werk moeten nadenken. Waar ga jij professioneel gezien heen?

Hoe zit het eigenlijk met de mobiliteit op de kunsthistorische arbeidsmarkt? Wie het wereldje een beetje kent, weet het antwoord eigenlijk al. Daar is geen uitgebreid onderzoek voor nodig. De sector heeft zware jaren achter de rug, hetgeen de kansen op mobiliteit - laat staan de instroom van nieuwkomers - niet echt heeft bevorderd. Gelukkig zien we de laatste twee jaar iets meer nieuwe vacatures verschijnen – zie culturelevacatures.nl - maar de spoeling blijft dun. Los van het feitelijk aantal beschikbare banen, zijn kunsthistorici ook niet echt het prototype van de jobhopper. Een beetje voorzichtig en reputatiegevoelig. Tenzij het ‘gedwongen’ of zelfverkozen jobhoppers zijn, zoals zelfstandige kunsthistorici die van project naar project gaan. Tenminste, als de arbeidsmarkt mee zit.

Toch zouden we er goed aan doen het thema mobiliteit eens op de agenda te plaatsen. Waarom? Mobiliteit daagt mensen uit. Mobiliteit zorgt voor nieuwe inspiratie. Mobiliteit verrijkt kennis en uitwisseling en komt daarmee de Collectie Nederland ten goede. Natuurlijk identificeren we ons allemaal primair met het instituut waarvoor we werken, in ons hart brandt echter het vuur van ons vak. En dat kent geen grenzen. Maar dat vuurtje heeft wel aandacht nodig. Af en toe eens wat porren met een stok of pook, zorgt voor nieuwe zuurstof en een vuurtje zoals een vuurtje hoort te zijn. Geen smeulend hoopje as, maar pittige en kleurrijke vlammen. Maar we zijn het zelf die het stokje in handen hebben! Lees het interview met Sarah de Clercq in dit Bulletin. Zij is onlangs aangetreden als Managing Director van Sotheby’s Nederland, maar vertelt ook hoe de verschillende stappen in haar carrière haar leven hebben verrijkt.

Het is gemakkelijker gezegd dan gedaan, maar dat is geen excuus. Het moet toch mogelijk zijn om op een meer systematische schaal bijvoorbeeld een uitwisselingsprogramma voor conservatoren te ontwikkelen, waardoor conservatoren een jaar elders aan de slag gaan of van baan wisselen met een collega? We kennen het fenomeen gastconservator al, dus waarom proberen we die formule niet verder te verbreden? Incidenteel zijn er al eerdere voorbeelden, zoals de tijdelijke en parttime detachering van Ariane van Suchtelen, conservator van het Mauritshuis, voor enkele dagen per week bij het Frans Hals Museum of de tijdelijke detachering van Elmer Kolfin, universitair docent aan de UvA, bij het RKD - Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis. Cross-overs die laten zien dat praktische bezwaren met een beetje goede wil vaak opgelost kunnen worden. Heb je ideeën over een dergelijk uitwisselingsprogramma of mobiliteitsbevordering in het algemeen, mail ze dan naar secretariaat@kunsthistorici.nl. Ik ben benieuwd.

En als we een dergelijk project van de grond trekken, laten we dan ook de zelfstandige kunsthistorici niet vergeten. Zij komen sowieso op veel verschillende plekken, wat heel verrijkend kan zijn, maar zij betalen ook een prijs. Het nadeel van zelfstandig ondernemerschap zit in de onzekerheden en de geringe betaling. Dit keer treedt de sectie zelfstandigen van de VNK als gastredacteur van het Bulletin op, dus dat betekent aandacht voor uiteenlopende onderwerpen als collectieve belangenbehartiging, minimumtarieven, de vermeende geringe transparantie van selectieprocedures en zwangerschap onder zelfstandigen. Het zijn voorwaar geen saaie kunsthistorici, die zelfstandigen!

Annette de Vries

voorzitter