Ruim 4 minuten lang toont The Last Da Vinci: the World is Watching de reacties van het publiek tijdens een van de kijkdagen voor Da Vinci’s Salvator Mundi in New York. We zien een reeks bekende en onbekende personen – jongeren, ouderen, mannen en vrouwen uit alle denkbare windstreken – langskomen. Op hun gezichten is ontroering, verstilling, fascinatie en emotie te lezen. Alles culminerend in de conclusie: dit werk moet onder de mensen blijven. Even zag het ernaar uit dat het werk in een privécollectie zou verdwijnen, maar inmiddels is bekend geworden dat het toch voor het publiek te zien zal zijn in het recent geopende Louvre Abu Dhabi.

Het belang van publiek kunstbezit reikt natuurlijk veel verder dan alleen het werk van de grootsten onder de kunstenaars. Alle musea - groot of klein, (inter)nationaal of regionaal, met een kunst- of een historische collectie – bewaren, onderzoeken en ontsluiten voor ons en toekomstige generaties objecten die ertoe doen. Of het nu gaat om beleving van schoonheid, beleving van het verleden of beleving van de eigen identiteit: kunst verrijkt ons leven. Collecties vertellen een verhaal en zonder verhalen zijn wij mensen als een lege schil. Als je erin knijpt, hou je niet veel meer over. Daarom verdienen musea en andere presentatie-instellingen maatschappelijke en politieke steun. Na de westerstorm onder Rutte I en het grijze weer onder Rutte II, kondigt Rutte III een voorzichtig vriendelijk zonnetje aan. We moeten het afwachten, maar zijn ook zeker zelf aan zet. We moeten namelijk (nog) meer de boer op. Be good and tell it. Een strategie die werkt. Musea boeken het ene bezoekersrecord na het andere; de museumkaart ging bijna aan haar succes ten gronde. Maar ook de aard van het bezoek verandert. Musea ontwikkelen zich steeds meer tot zogenaamde third spaces, plekken naast het leven in huiselijke en werksfeer, waar mensen graag naartoe gaan. Een plek van ontmoeting en verrijking. Een plek voor debat. Voor alle denkbare groepen van jong tot oud. In oktober waren we met de Kunsthistorische Dag te gast in het Groninger Museum. Een museum met meer dan alleen een gevarieerd tentoonstellingsaanbod: talrijke activiteiten voor kinderen (t/m het oplossen van de stakingsdag van juffen en meesters op 5 oktober jl.) en een succesvol programma voor Alzheimerpatiënten en hun mantelzorgers rond de aansprekende werken van de kunstenaars van De Ploeg. Het is maar een voorbeeld.

Zo werken we op diverse fronten aan meer maatschappelijk draagvlak voor cultuur en uiteindelijk is dat de sleutel tot het behoud van kunst in het publieke domein. Want vroeger of later zet maatschappelijk draagvlak zich om in financieel draagvlak. Kijk eens hoe het de Vereniging Rembrandt is gelukt om op steeds grotere schaal particuliere steun te genereren voor nieuwe aankopen door Nederlandse musea. We zien daarbij ook steeds vaker dat musea samenwerken om kunst te behouden. Neem de aankoop van Rembrandts Maerten Soolmans en Oopjen Coppit in 2015 (Rijksmuseum en Louvre). Of zeer recent de aankoop door vier musea van de collectie Krekel, een indrukwekkende verzameling zilver uit de periode 1880-1940 (Museum Boijmans van Beuningen, Gemeentemuseum Den Haag, Nederlands Zilvermuseum en Drents Museum). Inventiviteit is het nieuwe motto bij versterking van de Collectie Nederland. Vroeger noemden we dat Openbaar Kunstbezit. De Engelse National Trust, de organisatie die talrijke monumenten en prachtige kunstcollecties onder haar hoede heeft, weet het nog beter te verwoorden in haar motto Forever, for everyone. Voor altijd, voor iedereen. Daar klinkt meer emotie in door.  Er liggen ook in 2018 en daarna weer tal van kansen tot versterking van het publieke kunstbezit in het verschiet. Mijn wens is dat we die kansen -  individueel en vooral collectief  - met vindingrijkheid weten te pakken. Samen op de bres voor de Collectie Nederland!